દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ

Tripoto
Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

દેશની રાજધાની દિલ્હી ઘણી ઐતિહાસિક ઈમારતો અને જોવાલાયક સ્થળો માટે પ્રખ્યાત છે. દિલ્હીમાં આવા અનેક ઐતિહાસિક સ્થળો અને મંદિરો છે, જેને જોવા માટે વિદેશી પર્યટકો પણ મોટી સંખ્યામાં આવે છે. દિલ્હીમાં એક એવું સ્મારક છે જેની સુંદરતા દર્શકોને મોહી લે છે. તેની સુંદરતા માણવા લોકો કલાકો સુધી ત્યાં બેસી રહે છે. વાસ્તવમાં દિલ્હીના લોટસ ટેમ્પલને જોઈને લોકોના મનમાં એક જ સવાલ વારંવાર ઉઠે છે કે તેના નિર્માણ પાછળનો હેતુ શું હતો અને શા માટે તેને બનાવવામાં આવ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે પણ દિલ્હીના લોટસ ટેમ્પલની મુલાકાત લેવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો જાણો તેની સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો.

પવિત્રતા અને શાંતિનું પ્રતિક છે બહાઈ મંદિર

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

આ મંદિરનો આકાર કમળના ફૂલ જેવો છે, તેથી જ હિન્દુ ધર્મમાં આ સ્થાનનું ખૂબ મહત્વ છે. વાસ્તવમાં હિન્દુ ધર્મમાં કમળના ફૂલને પવિત્રતા અને શાંતિનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. આ મંદિરમાં દરરોજ હજારો પ્રવાસીઓ આવે છે. આ મંદિરનું ઉદ્ઘાટન 24 ડિસેમ્બર 1986ના રોજ થયંં હતું પરંતુ આ મંદિર સામાન્ય જનતા માટે 01 જાન્યુઆરી 1987ના રોજ ખોલવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિરનું પૂરું નામ બહાઈ પૂજા મંદિર છે, જેને મોટાભાગના લોકો લોટસ ટેમ્પલના નામથી જાણે છે. 2001ના એક અહેવાલ મુજબ, તેને વિશ્વમાં સૌથી વધુ મુલાકાત લેવાયેલ સ્થળ તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું હતું.

બહાઈ મંદિરમાં યોજાય છે વિશેષ પ્રાર્થના

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

સંકુલમાં દર કલાકે પાંચ મિનિટ માટે વિશેષ પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે, જેમાં મોટી સંખ્યામાં પ્રવાસીઓ ભાગ લેવા આવે છે. કોમ્પ્લેક્સ ઉનાળાની ઋતુમાં સવારે 09:30 થી સાંજના 06:30 સુધી ખુલ્લું રહે છે પરંતુ શિયાળાની ઋતુમાં સવારે 10:00 થી સાંજના 05:00 વાગ્યા સુધી જ ખુલ્લું રહે છે. કેમ્પસમાં એક પુસ્તકાલય છે, જ્યાં બેસીને લોકો ધર્મનું જ્ઞાન મેળવે છે અને તેના પર સંશોધન કરે છે.

બહાઈ સમુદાય અનુસાર, ભગવાન એક છે અને તેના અનેક સ્વરૂપો હોઈ શકે છે. મૂર્તિપૂજામાં માનતા નથી, પણ નામ છે કમળમંદિર. પછી તેની અંદર ધાર્મિક વિધિ કરવાની છૂટ નથી. તે જ સમયે, લોટસ ટેમ્પલમાં કોઈપણ ધર્મ અથવા જાતિના લોકો આવી શકે છે. આ સાથે મંદિરની અંદર કોઈ પણ વાદ્ય વગાડવા પર સખત પ્રતિબંધ છે. મંદિરમાં તમને બોલવાની છૂટ નથી, અહીં હંમેશા મૌન જાળવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.

બહાઈ મંદિર કેવી રીતે પહોંચવું?

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

બહાઈ લોટસ ટેમ્પલ ઈરાની આર્કિટેક્ટ ફારીબોર્ઝ સાહબા દ્વારા કમળના આકારમાં ડિઝાઈન કરવામાં આવ્યું હતું કારણ કે મંદિર હિન્દુ અને બૌદ્ધ ધર્મ સહિત તમામ ધર્મો માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેને બનાવવામાં લગભગ 5 વર્ષ લાગ્યા હતા. સંકુલમાં એક મુખ્ય સભાગૃહ છે, જેમાં લગભગ 400 લોકોની બેઠક ક્ષમતા છે. આ સિવાય બે અન્ય નાના ઓડિટોરિયમ છે, જ્યાં 70 લોકો માટે બેસવાની સુવિધા છે. આ મંદિર 9 મોટા જળાશયોથી ઘેરાયેલું છે. લોટસ ટેમ્પલ જવા માટે દિલ્હીના દરેક ખૂણેથી બસની સુવિધા ઉપલબ્ધ છે. આ સિવાય દિલ્હીના તમામ મોટા રેલ્વે સ્ટેશનો પરથી બસ અને ટેક્સી સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. આ સિવાય મેટ્રો દ્વારા જવા માટે સૌથી નજીકનું મેટ્રો સ્ટેશન કાલકા જી મેટ્રો સ્ટેશન છે. ત્યાંથી માત્ર 500 મીટર દૂર લોટસ ટેમ્પલ આવેલું છે.

લોટસ ટેમ્પલમાં કયા દેવતાઓ છે?

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

આમ તો લોટસ ટેમ્પલને બહાઈ સંપ્રદાય સાથે જોડીને જોવામાં આવે છે. પરંતુ અહીં કોઈ દેવી-દેવતાની મૂર્તિ નથી. લોટસ ટેમ્પલ જોવા માટે ભારત અને દુનિયાના ખૂણે-ખૂણેથી લોકો આવતા રહે છે. તેને 20મી સદીનો તાજમહેલ પણ કહેવામાં આવે છે. અહીં દરરોજ સરેરાશ 10 હજાર પ્રવાસીઓ આવે છે. દક્ષિણ દિલ્હીમાં નેહરુ પ્લેસ ખાતે લોટસ ટેમ્પલનું નિર્માણ વર્ષ 1986માં કરવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિર વિશાળ વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે.

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

આ મંદિરની અંદર એકસાથે 2400 લોકો બેસી શકે છે. અને સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે અહીં આખા મંદિરમાં દેખાતો સફેદ રંગનો આરસપહાણ સ્થાપિત છે, જેને આ લોટસ ટેમ્પલ બનાવવા માટે ગ્રીસથી મંગાવવામાં આવ્યો હતો. તમને જણાવી દઈએ કે આ કમળ મંદિરની આસપાસ 9 દરવાજા છે. અને ચારે બાજુ સુંદર બગીચા પણ બનાવવામાં આવ્યા છે. જે લગભગ 26 એકર જમીનમાં ફેલાયેલ છે. મંદિર 27 આરસની પાંખડીઓ સાથે અડધા ખુલ્લા કમળના આકારમાં બનાવવામાં આવ્યું છે, જે 3 ચક્રોમાં દેખાય છે. આ મંદિરની રચના વાસ્તુ પ્રમાણે તૈયાર કરવામાં આવી છે જે આર્કિટેક્ટ "ફરીબર્જ સહબા" દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવી હતી. લોટસ ટેમ્પલની ગણતરી વિશ્વભરમાં આધુનિક સ્થાપત્યના નમૂનાઓમાં પણ થાય છે. તે "બહાઉલ્લાહ" દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું, જે બહાઈ ધર્મના સ્થાપક હતા. એટલા માટે આ મંદિરને બહાઈ મંદિર પણ કહેવામાં આવે છે. આ સાથે આ મંદિરને કોઈ એક ધર્મના દાયરામાં ઉમેરવામાં આવ્યું નથી. અહીં દરેક ધર્મના લોકો આવે છે અને જાય છે.

લોટસ ટેમ્પલમાં વિવિધ ધર્મોની પ્રાર્થનાઓ પણ કરવામાં આવે છે, જે દરરોજ સવારે 10 વાગ્યે, બપોરે 12 વાગ્યે, બપોરે 3 વાગ્યે અને સાંજે 5 વાગ્યે ચાલે છે. અને દરેક પ્રાર્થના પાંચ મિનિટ ચાલે છે. જે વિવિધ ધર્મો પર આધારિત છે. તો મંદિરની અંદર શોર્ટ-ફિલ્મોની અંદર પણ ચલાવવામાં આવે છે, જે સવારે 10:30 થી શરૂ થાય છે અને સાંજે 5:30 વાગ્યે બંધ થાય છે. આ અલગ અલગ પ્રકારના શોર્ટ-નાટકો અને ફિલ્મો છે, જેનો સમય મહત્તમ 20 મિનિટનો હોય છે. અને તે એક પછી એક સતત ચાલુ રહે છે.

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

લોટસ ટેમ્પલની એન્ટ્રી ફી

લોટસ ટેમ્પલ જે દિલ્હીનું એક મહાન પર્યટન સ્થળ માનવામાં આવે છે. અહીં એન્ટ્રી ફ્રી છે, એટલે કે તમે અહીં ફ્રીમાં ફરવા જઈ શકો છો.

કમળ મંદિર કયા દિવસોમાં બંધ રહે છે

મંગળવારથી રવિવાર સુધી લોટસ ટેમ્પલની મુલાકાત લેવી વધુ સારું રહેશે, કારણ કે કમળ મંદિર સોમવારે બંધ રહે છે. મંદિરમાં નિયમિત અંતરાલે દરરોજ 15 મિનિટ માટે પ્રાર્થના સત્રનું આયોજન કરવામાં આવે છે.

Photo of દિલ્હીનું એક એવું મંદિર, જ્યાં નથી કોઇ મૂર્તિ કે નથી થતા કોઇ ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ by Paurav Joshi

દેશ-વિદેશના પ્રવાસ પ્રસંગો અને તમારી મુસાફરીના અનોખા અનુભવો શેર કરો, આ સિવાય અન્ય મુસાફરો ક્યાં જઇ રહ્યા છે અને તેઓ શું કરી રહ્યા છે? તે પણ જાણો. એકબીજાની સાથે ફરીએ અને એક બીજાને ગમતા રહીએ

તમારા જેવા લાખો ફરવાના શોખીન લોકોની જેમ તમે પણ Tripoto પર તમારા પ્રવાસની તસવીરો અને અનુભવો શેર કરો

મફતમાં ટ્રાવેલ કરવા માંગો છો? Tripoto પર આવી ક્રેડિટ મેળવો અને પછી તમારા આગામી પ્રવાસમાં હોટેલ બુકિંગ તેમજ વેકેશન પેકેજ મેળવો

Tripoto ગુજરાતીને ફેસબુક પર ફોલો કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો

Further Reads