જો તમે ફરવા લઇ રહ્યા છો કે પછી ખુબ ટ્રાવેલ કરો છો, તો તમારે એક્સપ્રેસવે, હાઇવે અને ફ્રીવે વચ્ચેનો તફાવત જાણવો જ જોઇએ. જો તમે તમારા પોતાના વાહન સાથે અથવા કોઈ બીજાની સાથે આ માર્ગો પરથી પસાર થઈ રહ્યા છો, તો તમારે હાઈવે, ફ્રીવે અને એક્સપ્રેસ વે વચ્ચેનો તફાવત જાણવો જોઈએ. તેમને આ નામ શા માટે આપવામાં આવ્યું છે તે જાણવું જોઈએ.
દેશમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર ઘણો ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે અને આ જ કારણ છે કે દર વર્ષે નવા હાઈવે અને એક્સપ્રેસ વે બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. એવું પણ કહેવાય છે કે કોઈપણ શહેરના વિકાસનો માર્ગ તેના રસ્તાઓ પરથી જ પસાર થાય છે.
સૌથી પહેલા તો હાઈવે અને નેશનલ હાઈવે વચ્ચેનો તફાવત સમજો. હાઇવે સામાન્ય રીતે જિલ્લાઓ અથવા શહેરો વચ્ચે બાંધવામાં આવે છે જે રાજ્યમાં શરૂ થાય છે અને તે જ રાજ્યમાં સમાપ્ત થાય છે. ગામડાં, શહેરો અને નગરોના રસ્તાઓ સાથે તેમનું સીધુ જોડાણ હોય છે. એટલે કે આ રસ્તા એકબીજાને મળે છે. પરંતુ એક રાજ્યથી બીજા રાજ્યના રસ્તાને નેશનલ હાઈવે કહેવામાં આવે છે જે લાંબા અંતરને આવરી લે છે. આ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો 4, 6 અથવા તો 8 લેનનાં હોઈ શકે છે. રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોના નામ પણ નંબરો પર આધારિત છે જેથી તેઓ સરળતાથી ઓળખી શકાય. ઉદાહરણ તરીકે, નેશનલ હાઈવે નંબર 2 દિલ્હીથી કોલકાતા જાય છે.
દેશમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો મુખ્યત્વે મોટા શહેરો, બંદરો અને રાજ્યની રાજધાનીઓને જોડવા માટે બનાવવામાં આવ્યા છે. તેઓ ચારકોલ અથવા કોંક્રીટથી પણ બાંધવામાં આવે છે અને સ્પીડ લિમિટ સામાન્ય રસ્તાઓ કરતા વધારે રાખવામાં આવે છે. આ રસ્તાઓ પર રાહદારીઓ કે નોન-મોટરાઇઝ્ડ વાહનો માટે જગ્યા આપવામાં આવતી નથી, જેના કારણે અહીંથી વધુ ઝડપે વાહનો પસાર થાય છે. આ હાઈવેનું નિર્માણ અને જાળવણી નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (NHAI) દ્વારા કરવામાં આવે છે. વળી, ક્યારેક રાજ્ય સરકારના પીડબલ્યુડીઓ પણ તેમની જાળવણી માટે જવાબદાર હોય છે. તેમની કિંમત વસૂલવા માટે ટોલ પણ લાદવામાં આવે છે કારણ કે ઘણી વખત સરકાર તેમને પીપીપી મોડલ હેઠળ તૈયાર કરે છે.
બીજી તરફ, એક્સપ્રેસવેને સૌથી હાઇટેક અને એડવાન્સ રોડ કહેવામાં આવે છે અને તે આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો અનુસાર તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ રસ્તાઓ પર, સ્પીડ લિમિટ અને વાહનોના કદના આધારે, તેમની લેન પણ નક્કી કરવામાં આવે છે. ઉપરાંત, વિવિધ વાહનો માટે અલગ-અલગ સ્પીડ લિમિટ નક્કી કરવામાં આવી છે. આ રસ્તાઓ પર એડવાન્સ ટ્રાફિક સિસ્ટમ, ટોલ પ્લાઝા, પેસેન્જર લોંજ જેવી સુવિધાઓ છે. એક્સપ્રેસવે સીસીટીવી કેમેરાથી સજ્જ હોય છે અને અહીં કોઈ 3 કે ચાર રસ્તા હોતા નથી. અન્ય રસ્તાઓ સાથે જોડવા માટે અહીં કેટલાક વિશેષ પોઇન્ટ હોય છે અને તે પણ આ એક્સપ્રેસ વે સાથે સીધો જોડતો નથી, પરંતુ આ માટે લૂપનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે જેથી હાઇ સ્પીડ વાહનોને અકસ્માતોથી બચાવી શકાય. શું તમે જાણો છો કે એક્સપ્રેસવે ઘણી સ્માર્ટ અને બુદ્ધિશાળી સુવિધાઓથી સજ્જ હોય છે, જેમાં હાઇવે ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (એચટીએમએસ) અને વિડિયો ઈન્સીડેન્ટ ડિટેક્શન સિસ્ટમ (વીઆઈડીએસ)નો સમાવેશ થાય છે. આ સિસ્ટમો ભવિષ્યના હાઇવે માટે બેન્ચમાર્ક સેટ કરશે અને તે પર્યાવરણને અનુકૂળ પણ છે.
દેશમાં તૈયાર કરાયેલા એક્સપ્રેસ વે 6 થી 8 લેનના છે અને મુસાફરોને કોઈપણ અવરોધ વિના ગંતવ્ય સ્થાને લઈ જાય છે. આ માર્ગો પર ફાસ્ટ ટેગ જેવી સુવિધાઓ પણ પૂરી પાડવામાં આવી છે જેથી વાહનોને ટોલ પ્લાઝા પર લાંબી કતારોમાં ઉભા રહેવું ન પડે અને ઓટોમેટિક પેમેન્ટ સાથે તેઓ શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેમના ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચી શકે. એક્સપ્રેસવે સામાન્ય રીતે પરિવહન મંત્રાલય દ્વારા સંચાલિત અને સંચાલિત થાય છે. મૂળભૂત રીતે, એક્સપ્રેસવે આધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ હોય છે, જેમ કે એક્સેસ રેમ્પ્સ, ગ્રેડ સેપરેશન, લેન ડિવાઈડર અને એલિવેટેડ સેક્શન જેવી આધુનિક સુવિધાઓ હોય છે.
હાઇવેને ધોરીમાર્ગ પણ કહેવામાં આવે છે. ઘણી વાર કોઈ જગ્યાએ જતી વખતે તમે રોડની ઉપરના બોર્ડ પર હાઈવે કે ધોરીમાર્ગ (રાજમાર્ગ) લખેલું જોયું જ હશે. હાઇવે રોડ શહેરોને જોડવામાં મદદ કરે છે. આ રસ્તાઓ સામાન્ય રસ્તાઓ કરતા પહોળા છે. હાઇવે રોડ ટુ લેન અથવા ફોર લેન હોય છે. અહીં તમે 100 કિમીની ઝડપે વાહનો ચલાવી શકો છો. હાઇવે પર ડ્રાઇવિંગ કરતી વખતે, તમારે તમારી પોતાની લાઇનમાં રહેવું જોઈએ કારણ કે હાઇવે પર દરેક વાહન સ્પીડમાં હોય છે. તમે હાઇવે પર ટુ વ્હીલર ચલાવી શકો છો, પરંતુ એક્સપ્રેસ વે પર નહીં.
તેવી જ રીતે, તમે એક્સપ્રેસ વે પર પણ ખૂબ જ વધુ ઝડપે વાહન ચલાવી શકો છો. એક્સપ્રેસ વે 6 લેન અથવા 8 લેનનો હોય છે. અહીં તમે 120 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે વાહનો ચલાવી શકો છો. જ્યાં હાઈવેમાં લેન ઓછી હોય છે ત્યાં એક્સપ્રેસ વેમાં વધુ.
શું તમે ફ્રીવે (Freeway) વિશે જાણો છો?
ફ્રીવે મૂળભૂત રીતે હાઇ સ્પીડ વાહનોના ટ્રાફિક માટે બનાવવામાં આવ્યો છે. તે નિયંત્રિત એક્સેસ હાઇવેનો સર્વોચ્ચ વર્ગ છે. તમને જણાવી દઈએ કે ભારતમાં નેશનલ હાઈવે સિસ્ટમમાં માત્ર બે જ ફ્રીવે છે, જેને ઈસ્ટર્ન ફ્રીવે અને વેસ્ટર્ન ફ્રીવે બનાવવામાં આવ્યા છે જેથી મુંબઈમાં ટ્રાફિકની ભીડ ઓછી થઈ શકે.
ભારતમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ - 228
રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગની કુલ લંબાઈ - 1,31,326 કિ.મી
મહત્તમ ઝડપ (ટુ વ્હીલર) - 80 કિમી/કલાક
મહત્તમ ઝડપ (કાર) - 100 કિમી / કલાક
સૌથી લાંબો રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ - NH 44, 3745 કિમી લાંબો અને ઉત્તર-દક્ષિણ કોરિડોરને આવરી લે છે. તે ઉત્તરમાં શ્રીનગરથી શરૂ થાય છે અને દક્ષિણમાં કન્યાકુમારીમાં સમાપ્ત થાય છે.
ભારતનો સૌથી ટૂંકો રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ - NH 47A જે NH 47 થી કુંદન્નુરથી શરૂ થાય છે.
ભારતમાં કુલ એક્સપ્રેસવેઝ (ઓપરેશનલ) - લગભગ 21 થી 25
ભારતમાં એક્સપ્રેસવેની કુલ લંબાઈ - 1581.4 કિ.મી
શ્રેષ્ઠ રાષ્ટ્રીય એક્સપ્રેસવે - અમદાવાદ-વડોદરા એક્સપ્રેસવે ભારતમાં શ્રેષ્ઠ એક્સપ્રેસ વે તરીકે ઓળખાય છે. તે 95 કિમી લાંબો છે.
ભારતમાં સૌથી લાંબો એક્સપ્રેસવે - આગ્રા-લખનૌ એક્સપ્રેસવે, 302 કિમી લાંબો
એક્સપ્રેસવે પર કાર માટે મહત્તમ ઝડપ મર્યાદા - 120 કિમી/કલાક
એક્સપ્રેસવે પર દ્વિચક્રી વાહનો માટે મહત્તમ મર્યાદા ઝડપ - 80 કિમી/કલાક
દેશ-વિદેશના પ્રવાસ પ્રસંગો અને તમારી મુસાફરીના અનોખા અનુભવો શેર કરો, આ સિવાય અન્ય મુસાફરો ક્યાં જઇ રહ્યા છે અને તેઓ શું કરી રહ્યા છે? તે પણ જાણો. એકબીજાની સાથે ફરીએ અને એક બીજાને ગમતા રહીએ
તમારા જેવા લાખો ફરવાના શોખીન લોકોની જેમ તમે પણ Tripoto પર તમારા પ્રવાસની તસવીરો અને અનુભવો શેર કરો
મફતમાં ટ્રાવેલ કરવા માંગો છો? Tripoto પર આવી ક્રેડિટ મેળવો અને પછી તમારા આગામી પ્રવાસમાં હોટેલ બુકિંગ તેમજ વેકેશન પેકેજ મેળવો
Tripoto ગુજરાતીને ફેસબુક પર ફોલો કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો